Fragmenty artykułu, który ukazał się w miesięczniku Zamówienia Publiczne Doradca nr 1/2013
(…) W formie grupowej – bo tylko taka będzie przedmiotem naszych rozważań – ubezpieczenie następstw nieszczęśliwych wypadków (NNW) bywa zawierane i finansowane przez przedsiębiorstwa, instytucje, czy organizacje jako zabezpieczenie życia i zdrowia związanych z nimi osób fizycznych, będących ubezpieczonymi.
Związki pomiędzy ubezpieczającym a ubezpieczonymi mogą mieć bardzo różny charakter. Najbardziej naturalnym i najczęściej występującym powiązaniem jest relacja pracodawca – pracownik. Ale spotykamy też wiele innych modeli: ubezpieczenie kursantów przez firmę szkoleniową, uczestników imprezy przez jej organizatora, wolontariuszy przez organizację korzystającą z ich pomocy, skazanych pracujących przy pracach publicznych przez zatrudniający ich organ administracji, członków ochotniczych straży pożarnych przez gminę, zawodników sportowych przez klub, uczestników wycieczki przez operatora turystyki.
Niekiedy obowiązek zawarcia ubezpieczenia NNW dla pewnych grup osób wynika wprost z przepisów prawa – dotyczy to na przykład wolontariuszy, skazanych wykonujących pracę społecznie użyteczną, członków ochotniczych straży pożarnych. Przepisy te w zasadzie nie regulują kwestii zakresu ubezpieczenia – określając jedynie czasem wyłącznie wysokość sumy ubezpieczenia.
Abstrahując od kwestii wynikających z konieczności spełnienia obowiązku ubezpieczenia możemy zaobserwować wzrost zainteresowania tym rodzajem ubezpieczenia – zarówno jeśli chodzi o liczbę zawieranych umów jak i podwyższanie sum ubezpieczenia. Niejednokrotnie potrzeba zawarcia ubezpieczenia NNW motywowana jest udziałem ubezpieczanych osób w pracach lub zajęciach mogących wiązać się z sytuacjami o podwyższonym zagrożeniu wypadkiem. Dlatego ubezpieczenie następstw nieszczęśliwych wypadków tak powszechnie jest wykupywane dla pracowników ochrony, konwojentów, pracowników służb technicznych, pracowników budowy, kierowców itd. – czyli osób bardziej narażonych na niespodziewane zdarzenie podczas wykonywania obowiązków służbowych. Równie często pojawia się też jako ochrona dla osób uczestniczących w zawodach sportowych, szkoleniach, wyjazdach integracyjnych.
Do większego zainteresowania ubezpieczeniem NNW przyczynił się na pewno ogólny wzrost świadomości poszkodowanych w zakresie przysługujących im odszkodowań, podniesienie wysokości zasądzanych świadczeń oraz rozwój tzw. kultury roszczeniowej w społeczeństwie. Termin „kultura roszczeniowa” odnoszony jest do zjawiska polegającego na społecznej akceptacji i nasileniu dążności każdego, kto doznał szkody (zwłaszcza osobowej, nawet wątpliwej) do uzyskania kompensacji od jakiegokolwiek podmiotu, który w opinii poszkodowanego, mógłby być obciążony odpowiedzialnością. Czynniki te wpływają przede wszystkim na większe zainteresowanie ubezpieczeniami odpowiedzialności cywilnej, ale nie tylko. Zawarcie umowy ubezpieczenia NNW stanowi dla Ubezpieczającego dodatkowe zabezpieczenie, gdyż pozwala na wypłatę świadczenia poszkodowanemu bez konieczności dowodzenia, czy wina za powstałe zdarzenie leży po stronie pracodawcy lub organizatora. Możliwość uzyskania odszkodowania z ubezpieczenia NNW często wystarczająco zaspokaja oczekiwania poszkodowanego co powoduje, że nie zgłasza on już dalszych roszczeń z tytułu odpowiedzialności cywilnej.
W relacji pracownik – pracodawca ubezpieczenie NNW ma jeszcze jedną zaletę. Zgodnie z kodeksem pracy pracodawca po śmierci pracownika zobowiązany jest do wypłaty odprawy pośmiertnej. Jej wysokość może wynosić nawet sześciokrotność miesięcznego wynagrodzenia pracownika i zależy od długości zatrudnienia u danego pracodawcy. Natomiast zawarcie przez niego ubezpieczenia na rzecz pracownika i wypłata odszkodowania przez Ubezpieczyciela zwalnia pracodawcę z tego obowiązku. Jeżeli odszkodowanie jest niższe od odprawy pośmiertnej, pracodawca jest obowiązany wypłacić rodzinie jedynie kwotę stanowiącą różnicę między tymi świadczeniami.
Liczną grupę podmiotów zawierających umowy grupowego ubezpieczenia NNW stanowią szkoły i uczelnie. Ubezpieczenie to najczęściej funkcjonuje jako ubezpieczenie dobrowolne, finansowane samodzielnie przez zainteresowane nim osoby – głównie uczniów i studentów. Dzięki dużej grupie ubezpieczonych osób taka umowa daje możliwość ubezpieczenia się na korzystniejszych warunkach, niż możliwe są do uzyskania indywidualnie. Oczywiście ze względu na rodzaj Ubezpieczającego zawarcie przez szkołę lub uczelnię takiego ubezpieczenia również podlega ustawie Prawo zamówień publicznych. (…)
Małgorzata Wiśniewska
