Fragmenty artykułu, który ukazał się w miesięczniku Zamówienia Publiczne Doradca nr 8/2012
Najbardziej popularnym ze wszystkich rodzajów ubezpieczeń jest ubezpieczenie od żywiołów i innych zdarzeń losowych. Jest to też najważniejsze ubezpieczenie jakim obejmujemy nasze mienie, gdyż konsekwencje szkód wyrządzonych przez zdarzenia takie jak pożar, powódź, czy huragan mogą być bardzo rozległe i niezwykle dotkliwe, sięgające nawet aż do utraty całego mienia.
(…) w przypadku takich wręcz katastroficznych zdarzeń człowiek jest niestety trochę bezradny. Można i należy zadbać o właściwą konstrukcję i stan techniczny budynku, zabezpieczenia odgromowe, instalacje przeciwpożarowe itd. Często okazuje się jednak, że mimo wszystko nawet najlepsze zabezpieczenia nie uchronią nas od zniszczeń w wyniku zdarzeń losowych. Wtedy pozostaje tylko dobrze zawarta umowa ubezpieczenia, mogąca zniwelować negatywne konsekwencje szkody.
Na rynku funkcjonują dwa warianty ubezpieczenia mienia od zdarzeń losowych, które mogą mieć zastosowanie do zabezpieczenia majątku trwałego takiego jak budynki i ich wyposażenie: na bazie ryzyk nazwanych i na bazie wszystkich ryzyk. Opracowując szczegółowy zakres ubezpieczenia w pierwszej kolejności należy zastanowić się który z tych dwóch wariantów będzie lepszą podstawą naszego programu ubezpieczeniowego. Aby móc to stwierdzić, trzeba najpierw zapoznać się z charakterystyką obydwu rodzajów ubezpieczeń. (…)
Oba alternatywne warianty ubezpieczenia, mając swoje wady i zalety, z powodzeniem równolegle funkcjonują na rynku ubezpieczeniowym. Przygotowując program ubezpieczenia każdy zamawiający musi rozważyć, czy w jego przypadku warto zapłacić trochę wyższą składkę i zapewnić sobie ochronę również na nieznane lub mniej prawdopodobne wypadki zawierając ubezpieczenie od wszystkich ryzyk, czy też wystarczy skupić się na jak najlepszym zabezpieczeniu od tych kilkunastu ryzyk, których prawdopodobieństwo wystąpienia jest większe i wiąże się z dużymi stratami. (…)
Zawierając ubezpieczenie na bazie ryzyk nazwanych trzeba baczną uwagę zwrócić na definicje ubezpieczanych zdarzeń, gdyż występują pomiędzy nimi znaczne różnice skutkujące posiadaniem ochrony ubezpieczeniowej lub jej brakiem. Samo wymienienie w ogólnych warunkach ubezpieczenia danego zdarzenia nie powoduje automatycznie, że zaistnieje odpowiedzialność ubezpieczyciela skutkująca wypłatą odszkodowania z tytułu tego zdarzenia. Aby tak było, zdarzenie, które wystąpiło i spowodowało szkodę musi spełniać wszystkie wymogi zawarte w definicji. Dla zobrazowania różnic przyjrzyjmy się kilku najbardziej charakterystycznym przykładom. (…)
Warto wiedzieć, że ubezpieczenie od wszystkich ryzyk nie jest niestety prostym antidotum na niesatysfakcjonujący zakres ochrony i wąskie definicje w ubezpieczeniu na bazie ryzyk nazwanych. Niektóre ograniczenia odpowiedzialności wynikające z definicji zdarzeń zawartych w ubezpieczeniu od ognia i innych zdarzeń losowych zawarte są w wyłączeniach do warunków „all risks”. Na przykład wydawać by się mogło, że jeżeli zawarliśmy ubezpieczenie na bazie wszystkich ryzyk i silny wiatr uszkodzi ubezpieczone mienie, to już ubezpieczyciel nie będzie sprawdzał w IMiGW prędkości tego wiatru. Otóż czasami tak, a czasami nie. W praktyce niektórzy ubezpieczyciele wprowadzają i do ogólnych warunków ubezpieczenia od wszystkich ryzyk wyłączenie dla szkód wyrządzonych przez wiatr o sile mniejszej niż ustalona wartość, np. 17,5 m/s. Czyli dla tego konkretnego ryzyka bez znaczenia może okazać się wybór teoretycznie szerszej formuły ubezpieczenia od wszystkich ryzyk. A znajdziemy przecież łatwo i takie warunki ubezpieczenia na bazie ryzyk nazwanych, gdzie definicja huraganu będzie łagodniejsza i zapewni ochronę dla szerszego spektrum szkód spowodowanych przez wiatr, niż w ubezpieczeniu od wszystkich ryzyk.(…)
Decydując się na ubezpieczenie mienia od wszystkich ryzyk otrzymujemy co do zasady szerszy zakres ochrony ubezpieczeniowej gdyż lista ubezpieczonych zdarzeń jest zbiorem otwartym. To wygodne rozwiązanie, ponieważ może dać zabezpieczenie przed ryzykiem, które zostało pominięte na etapie opracowywania programu ubezpieczeniowego, jeżeli tylko zdarzenie to nie zostało wyraźnie wyłączone z zakresu ubezpieczenia.
Jednak warto wiedzieć, że większość odszkodowań z tytułu uszkodzonego czy zniszczonego mienia wypłacanych jest i tak w związku z zajściem tych zdarzeń, które mieszczą się w katalogu ryzyk nazwanych, takich jak pożar, powódź, uderzenie pioruna, zalanie, huragan, deszcz nawalny, grad itp. Dlatego również na bazie ryzyk nazwanych można zbudować satysfakcjonujący zakres ubezpieczenia, chroniący w praktyce przed wszystkimi głównymi zagrożeniami przeciętnego ubezpieczającego.
Małgorzata Wiśniewska
